Потекло, верувања и суеверија за Петок 13-ти
Потекло на Петок 13-ти
1. Историски корени:
- Стравот од бројот 13, познат како трискаидекафобија, има древни корени. Во западните култури, бројот 12 често се смета за симбол на целосност (на пр., 12 месеци во годината, 12 знаци на зодијакот), додека 13 се смета за неправилен и несреќен.
- Една од најраните референци за бројот 13 како несреќен се наоѓа во Кодексот на Хамураби, кој наводно го изоставил 13-тиот закон од својот список на правни правила, иако ова веројатно било само обична грешка.
2. Христијанска традиција:
- Суеверието околу Петок 13-ти често се поврзува со Последната вечера. Исус и неговите 12 апостоли (вкупно 13 луѓе) вечерале заедно ноќта пред неговото распнување на Велики петок.
- Дополнително, некои веруваат дека Ева го искушала Адам со забранетото овошје во петок, и Каин го убил Авел во петок, што дополнително ги зацврстува негативните конотации на денот.
3. Нордиска митологија:
- Во нордиската митологија, вечерата на 12 богови била нарушена од трикстер-богот Локи, кој пристигнал како 13-ти гостин и предизвикал смрт на саканиот бог Балдер.
Верувања и суеверија
1. Витезите Темплари:
- Една популарна теорија сугерира дека суеверието потекнува од апсењето на Витезите Темплари во петок, 13 октомври 1307 година, од страна на кралот Филип IV од Франција.
2. Клубот Тринаесет:
- Во доцниот 19-ти век, капетан Вилијам Фаулер го основал Клубот Тринаесет за да го предизвика суеверието. Членовите вечерале на 13-тиот ден од месецот, во соба 13, и поминувале под скали пред да седнат на вечера на која се служеле 13 јадења.
3. Современа популарност:
- Суеверието добило дополнителен поттик со објавувањето на романот на Т.В. Лосон “Петок, тринаесетти” во 1907 година, кој прикажувал нечесен брокер кој го искористува суеверието за да создаде хаос на Вол Стрит.
- Филмската франшиза “Петок 13-ти”, која започнала во 1980 година, исто така одиграла значајна улога во популаризацијата на денот како ден поврзан со лоша среќа и страв.
Разни суеверија
- Црни мачки: Во некои култури, црните мачки се сметаат за носители на несреќа, особено ако ви го пресечат патот.
- Вечера со 13 луѓе: Во САД се смета за несреќа ако 13 луѓе вечераат заедно.
- Бројот 13 во згради: Во многу земји, високите згради немаат 13-ти кат, а многу хотели немаат соба број 13.
- Избегнување на патувања: Многу луѓе избегнуваат да патуваат на овој ден поради страв од несреќи.
- Избегнување на важни настани: Некои луѓе избегнуваат да се венчаат или да купат куќа на петок 13-ти.
Забавни факти:
- Стравот од Петок 13-ти има свои термини: параскаведекатриафобија и фригатрискаидекафобија.
- И покрај неговата злокобна репутација, студиите покажале дека Петок 13-ти не е статистички поопасен од кој било друг ден.